Terapatik Rekreasyon özel gruplar (hasta, yaşlı ve engelliler) için özel olarak tasarlanmış rekreasyonel aktiviteler yoluyla onların eğlenerek, oynayarak, uğraşarak, yarışarak ve mutluluk yaşayarak genel vücut gelişimlerine katkıda bulunur. Sorun farklılığı ve niteliğine göre fiziksel, ruhsal, zihinsel,ve sosyal sınırlamalarını ve dezavantajlarını; rekreasyonel etkinliklerle ortadan kaldırmayı, azaltmayı veya bu sorunlara uyum içinde olabilmeyi ve böylece yaşamı daha bağımsız ve nitelikli sürdürebilmelerini hedefler. (Karaküçük, 2012)
Terapatik Rekreasyon, amaçlı çabaların bir rekreasyon deneyimiyle elde edilmesi ya da en üst düzeye çıkarmaya yönelik bir süreci oluşturur.
Terapatik Rekreasyon programlarına ayrılan süre; engelsiz bireylerin bir takım rekreasyonel aktivitileri için kullandığı boş zaman sürelerinden farklılık gösterir.
Özel gruplar için Terapatik Rekreasyon programlarının uygulandığı süre çoğu kere ve engel grubuna göre kendi isteği dışında ve Terapatik Rekreasyon uzmanları tarafından seçilmiş aktivitelere katıldığı sürelerdir. Zorunlu ve sürekli eğitimin bir parçası olarak aktiviteler gerçekleştirilir. Bu aktiviteler özel grupların eğitimi, tedavisi ve rehabilitasyonu için gerekli faaliyetlerdir.,
Oysa engelsiz bireylerin boş zamanları onlar için özgürce kullanabildikleri, istedikleri etkinliğe katılabildikleri ve sadece dinlenmek, eğlenmek, mutlu olmak için rekreasyonel etkinliklere katıldıkları bir süredir.
Engelsiz ve özel gruplar için uygulana rekreasyon programlarındaki fark; programın uygulandığı hedef kitleden oluşmaktadır. Rekreasyon iki grup için de farklı ihtiyaçların giderilmesi üzerine yapılandırılmıştır. ve çoğunlukla da benzer etkinlik çeşitlerinden oluşur. Ancak, gönüllülük ve özgürce etkinlik seçimi engelsiz bireyler için söz konusuyken özel gruplar için bu durum bir hedef olarak görülür. Boş zaman ihtiyacının giderilmesinde şse yine amaçlar farklılaşır.
Terapatik Rekreasyon için Kullanılan “boş zaman”ın nitelik olarak iki fonksiyonu bulunur.
Birincisi engellinin aldığı eğitimin bir devamı olarak tedavi, eğitim ve rehabilitasyon amaçlı rekreasyonel etkinliklerin yapıldığı bir zaman dilimidir.
İkinisi ise engelsiz bireylerin rekreasyonel etkinliklere katıldıkları bir zaman kullanım bölümünden farksız olarak kullanılan boş zamandır.
Birincisinde; özel grupların kullandığı boş zaman aslında gündelik yaşamını zorunlu eğitimle doldurulduğu bir zamandır. Bu zaman diliminde rekreasyonel kaynaklar kullanılarak, engelli bireyin genel vücut sağlığına katkı sağlayacak eğlenceli, oyunsal ve mutlu edici aktivitelere yer verilir. Bu yönüyle hastane ve kliniklerdeki tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarının oluşturduğu sıkıcı ortamlardan farklılaşır.
Terapatik Rekreasyon; özel grupların tüm zamanlı eğitim, tedavi ve rehabilitasyon çalışmalarının sadece bir parçasını oluşturur.
İkinci durumda ise; yine rekreasyonel etkinlikler için kullanılan süre gerçek bir “boş zaman”da gerçekleştirilir. Burada amaç bireyin hastane, okul, zorunlu ihtiyaçlarını gidermeye ayırdığı sürelerin dışında kalan ve çoğu zaman kendisinin sevdiği mutlu olduğu bazı pasif veya aktif rekreasyonel aktivitelerle boş zamanın değerlendirilmesidir. Engelsiz bireyler için kullanılan ve beklenen amaçlardan fazla bir fark içermez. Burada engelli bireyin böyle bir boş zamana ve bu zamanın dinlenerek eğlenerek geçirebilme ihtiyacı teşvik edilir.
Terapatik Rekreasyon süreci hem tedavi hemde rehabilitasyon için uygulanır.
Terapatik Rekreasyon; hasta , ileri yaş ve engelli gruplarla beraber, ceza ve tutuk evlerinde yatan veya buralardan tahliye olmuş bireylerin topluma entegrasyonu ve uyumu için, genç ve yetişkin suçlular, madde bağımlılığı olan bireyler ,uyuşturucu ve suç işlemeye yatkın risk grupları için önleyici amaçlarla uygulanır. Spor, sanat, el sanatları, müzik, drama, hayvanlar, doğa ve sosyal etkinlikler, geziler, oyunlar, danslar ve benzeri etkinliklerden oluşan rekreasyonel kaynakları kullanarak, oyunsal ve eğlenceli bir gelişim süreci için ortamlar sağlar.
Terapatik Rekreasyon Programlarının Amaçları
- Özel grupları oluşturan bireylerin yaşam kalitesini arttırmak.
- Aktivitelere katılımdan zevk almalarını, eğlenmelerini sağlamak.
- Sağlık fonksiyon yeteneklerini arttırmak.
- En az müdahele ile daha bağımsız olarak yaşamlarını sürdürmelerini sağlamak.
- Etkili bir sosyalleşme ve kişiler arası ilişkileri kurabilme.
- Seçim yapma ve sorumluluk alma yeteneğinin gelişmesi.
- Kendine güveni arttırmak.
- Yaşam memnuniyetinin artması.
- Kullanılabilir eğlence kaynaklarının farkına varmaları.
- Topluluk ortamlarında hareket yeteneğinin gelişmesi.
- Mevcut engellerinin etkilerini en aza indirmek.
- Yıkıcı, bozucu davranışların azalması.
- Olabilecek sorunları önlemek (obezitenin önlenmesi gibi).
- Farklılığa ve rahatsızlığa karşı uyum geliştirme
- Aile üyeleri arasındaki iletişimin güçlendirilmesi.
- Zihinsel Engelleri azaltmak.
- Fonksiyonel yaşam becerilerini geliştirmek.
- Etkinlikerin seçiminde olabildiğince engelli bireyin özgürce ve istediği gibi etken olması.
- Topluma entegrasyonun sağlanması. Toplumsal davranışı geliştirme (otobüse binme, metroya binme, lokantaya gitme, vb. nitelikleri gezi gözlem turlarıyla sağlama).
- Sürekli alınan ilaçların yan etkilerini azaltmak.
- Hastane ve klinik ortamlarının sıkıcılığından uzaklaştırmak.
- Depresyon, stres ve anksiyetelerinin en aza inmelerini sağlama yetenekleri geliştirme
- Muhakeme yeteneklerini geliştirme.
- Anlık ya da sürekli sorunlardan olabildiğince uzaklaşma.
- Bazı Rekreasyonel etkinlikleri kendi başlarına yapabilir hale gelmek (masa tenisi, badminton oynamak, yüzmek, bazı el işleri, müzik ve dans vs.).
[quotes quotes_style=”bquotes”]Karaküçük, S. (2012). Terapatik Rekreasyon, Gazi Kitabevi, Ankara.[/quotes]